HAKEMLİ DERGİ Yaz/Summer 2019, Sayı/Issue 17
ERİKLİ BABA TEKKESİ VE TOPLUMSAL İŞLEVLERİ
ERİKLİ BABA DERVISH LODGE AND ITS SOCIAL FUNCTIONS
Nursel UYANIKER1
Almira KOÇ2
ÖZ
Türk kültür ve edebiyatında veli tipi; kendisine kutsallık atfedilen, toplumdaki maddî ve manevî düzensizliklerin giderilmesinde başrol oynayan, Tanrı katında da kişiye yardımcı olacağına inanılan kültürel bir unsurdur. Erikli Baba Tekkesi’nden medfun Erikli Baba da bu velilerden biridir. İstanbul Kazlıçeşme’de bulunan Erikli Baba Tekkesi, Alevî-Bektaşi inancı kapsamındaki işlevsel mekânlardandır. Çalışmanın konusu, Kazlıçeşme’de bulunan Erikli Baba Tekkesi ve çevresinin değerlendirilmesidir. İstanbul Bektaşi Tekkeleri arasında yer alan bu tekke, Osmanlı döneminde ve sonrasında toplumsal açıdan önemli bellek mekânlardan birisi olmuştur. Halk arasında daha çok Erikli Baba olarak bilinen veli kişi, hakkında anlatılan menkıbe ile de desteklenmektedir.
Çalışmanın amacı tekke, türbe, cemevi olarak kullanılan kutsal mekânla bu mekânı kutsal bir yere dönüştüren Erikli Baba’nın tarihi-menkıbevi kişiliği işlevleri açısından değerlendirmektir. Çalışmada ele alınan konu, Malinowski’nin kültür teorisi ve işlevsel kuram çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışma ile Erikli Baba’nın medfun olduğuna inanılan mevkiin Türk toplum hayatında geçmişten günümüze önemli işlevler üstlendiği, toprağın yurt kılınması sürecinde manevi kimliğiyle ciddi destekler verdiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: İşlevsel Kuram, Malinowski, Kültür Teorisi, Erikli Baba.
Makale geliş tarihi: 14.02.2019, Makale kabul tarihi: 26.05.2019 1 Dr. Öğr. Üyesi, Marmara Üniversitesi, FenEdebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-7204-7145. 2 Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Lisans 4. Sınıf öğrencisi, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0003-2956-0119.
