GAZİLER OVACIĞINDAN BİR EREN: BİÇARE’NİN HAYATI VE DEYİŞLERİ

GAZİLER OVACIĞINDAN BİR EREN: BİÇARE’NİN HAYATI VE DEYİŞLERİ
A DERVISH FROM ‘GAZILER OVACIĞI’: THE BIOGRAPHY AND POETRY OF BİÇARE

ÖZ
Gaziler Ovacığı Alevi erenler geleneği açısından önemli bir bölgedir. Bölgede eren ve derviş kavramı oldukça yaygındır. Bu erenler vasıtasıyla Alevi öğretisi günü-müze kadar güncellenerek gelmiştir. Böl-gede bilinen erenlerden biri de Çorum’un Mecitözü ilçesine bağlı Dağsaray köyünden Biçare’dir. Asıl adı Mehmet olan erenin, Biçare adlandırması onun mahlasıdır ve çevre köylerde mahlasıyla tanınır. Derlemelerden elde edilen verilere göre mürşidi yine aynı yörede yaşayan Kul Fakir’dir. Biçare yedi yaşında gözlerini kaybetmiş,gözleri görmeyen bir erendir. Yörede ez-bere bilinen deyişleri vardır. Bu deyişlerin yanında doğaçlama olarak da maniler söylemiştir. Doğum tarihi net olarak bilinmemekle beraber Osmanlı’nın bitiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yılları arasında yaşadığı söylenen Biçare, aynı dönemde yaşayan diğer erenlerle beraber bölgede Cumhuriyet’in yerleşmesinde önemli bir yere sahiptir. Söylediği deyişler ve hakkın-da anlatılan olağanüstülüklerle dolu anlatılar günümüze kadar sözlü olarak gelmiştir. Biçare üzere yapılmış derleme çalışmaları vardır. Bunlardan basılı olanlar olduğu gibi yöre zâkir ve âşıklarının defterlerinde kayıtlı olanlar da vardır. Çalışmamızda bütün bu kaynaklar taranmış, gerekli karşılaştırmalar yapılmış ve alan çalışması ile desteklenerek Biçare’nin bilimsel bir metotla derlenmiş sunumu gerçekleştirilmiştir. Makale vasıtasıyla Gaziler Ovacığı geleneğinin bir ereni daha yazılı kayıtlara geçip halk belleğinden yazılı kayıtlara geçmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Biçare, Alevilik, Gaziler Ovacığı, Erenler, Dağsaray.

Makale geliş tarihi: 20.03.2019, Makale kabul tarihi: 26.05.2019
1 Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Edebi-yat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0001-5472-597X.
2 Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ve Halk Edebiyatı Yüksek Lisansı Mezunu, Uzman Araştırmacı, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-7737-5965.